Προμελέτη για την Ορθή Διατήρηση, Έκθεση και Συντήρηση των Κειμηλίων του Λαογραφικού Μουσείου Νέας Αρτάκης

Η σύνταξη ειδικής μελέτης για τη διατήρηση, συντήρηση και ασφαλή έκθεση των κειμηλίων του Λαογραφικού Μουσείου Νέας Αρτάκης είναι ουσιαστικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη προστασία της συλλογής και την επίσημη αναγνώριση του μουσείου. Η μελέτη βασίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές της ICOM και στις αρχές της προληπτικής συντήρησης.

1. Υφάσματα, παραδοσιακές φορεσιές, κεντήματα
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στα μεταξωτά υφάσματα, τα οποία παρουσιάζουν ευθραυστότητα λόγω γήρανσης των ινών. Η μελέτη προτείνει ήπιες τεχνικές επιφανειακού καθαρισμού και στερέωσης με ημι-συνθετικά υποστηρικτικά υφάσματα. Τα ενδύματα θα εκτεθούν σε προθήκες με ελεγχόμενη υγρασία (RH 50±5%), θερμοκρασία (20±2°C), χωρίς άμεσο φωτισμό ή υπεριώδη ακτινοβολία. Τα υφάσματα δεν θα τοποθετούνται πλησίον μεταλλικών αντικειμένων ή ξύλινων με παλαιούς χημικούς εμποτισμούς.

2. Ξύλινα αντικείμενα
Παρά την απουσία σαρακιού, απαιτείται καθαρισμός και προστασία από διακυμάνσεις υγρασίας και φωτός.  Προτείνεται έκθεση σε περιβάλλον ρυθμισμένο στις 50-55% RH, με φυσική υποστήριξη και απόσταση από πηγές θερμότητας ή υγρασίας. Δεν πρέπει να εκτίθενται κοντά σε μεταλλικά αντικείμενα που έχουν σημεία οξείδωσης, καθώς οι υδρατμοί μπορεί να επιταχύνουν τη διάβρωση.

3. Χαρτώο υλικό (έγγραφα, βιβλία, φωτογραφίες)
Τα έγγραφα παρουσιάζουν έντονη οξείδωση και απαιτούν σταθεροποίηση των ινών με μεθόδους αποξίνισης και στερέωσης, ενώ στα περισσότερα  βιβλία θα πρέπει να συντηρηθεί η βιβλιοδεσία τους. Θα πρέπει να τοποθετηθούν σε ειδικές θήκες ή κορνίζες με acid-free υλικά και UV φίλτρα. Για τις φωτογραφίες από την Οδησσό, τα φωτογραφικά λευκώματα και το λεύκωμα Πατρικίου έχουν δοθεί επιμέρους προτάσεις συντήρησης. Απαιτείται απόλυτος έλεγχος φωτισμού (κάτω των 50 lux) και διαχωρισμός από υγρά ή οξειδωμένα αντικείμενα.

4. Μεταλλικά αντικείμενα (σκουριασμένα)
Τα μέταλλα θα πρέπει να καθαριστούν με μη επεμβατικές μεθόδους (μηχανικά, με χρήση πινέλου ή μικροαναρρόφησης) και θα επικαλυφθούν με προστατευτικά στρώματα (π.χ. microcrystallinewax). Απαγορεύεται η τοποθέτησή τους κοντά σε υφάσματα ή χαρτώα, καθώς οι οξειδωτικές εκπομπές μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τα ευαίσθητα υλικά.

5. Γυάλινα και κεραμικά αντικείμενα
Αν και ακέραια, απαιτούν προστασία από δονήσεις και πτώσεις. Η μελέτη προβλέπει τοποθέτηση σε επενδυμένες προθήκες με αντικραδασμικά υλικά. Η θερμοκρασία και η υγρασία πρέπει να είναι σταθερές, και οι ετικέτες ή υποστηρίγματα να μην έρχονται σε άμεση επαφή με την επιφάνειά τους.

6. Συμβατότητα έκθεσης και οργάνωση
Η μελέτη θα σχεδιάσει ζώνες έκθεσης βασισμένες στη χημική και φυσική συμβατότητα των υλικών. Για παράδειγμα, τα μεταλλικά αντικείμενα θα εκτίθενται ξεχωριστά από τα υφάσματα και το χαρτί, ενώ οι προθήκες θα διαθέτουν ενσωματωμένους ρυθμιστές μικροκλίματος και απορροφητικά φίλτρα για αέρια ρύπανσης (π.χ. silicagel, activatedcharcoal).

Η μελέτη αυτή αποτελεί θεμέλιο για τη μετάβαση σε ένα σύγχρονο, επιστημονικά τεκμηριωμένο μουσείο που σέβεται το υλικό του και το κοινό του.

Άντια Αδαμοπούλου

Συντηρήτρια Αρχαιοτήτων & Έργων Τέχνης